10 września to dzień kiedy warto się zatrzymać i spojrzeć w oczy cierpieniu, które nie zawsze daje znać głośno. To „Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom”, obchodzony już od 2003 roku, by zaakcentować fakt, że samobójstwa można powstrzymać.
Według danych policyjnych w 2024 roku w Polsce odnotowano 4845 śmierci samobójczych, w tym 127 wśród dzieci i młodzieży. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rocznie na całym świecie samobójstwa popełnia około 720 000 osób. Śmierć samobójcza jest trzecią najczęstszą przyczyną zgonów wśród osób w wieku 15-29 lat. Ważnym podkreślenia jest również liczba prób samobójczych, których jak podaje WHO, jest 20 razy więcej niż samobójstw. Każda statystyka niesie ze sobą człowieka- z historią, marzeniami, bólem.
Życie potrafi zaskakiwać — czasem radością, a czasem trudnymi chwilami, które mogą wydawać się nie do przejścia. Każdy z nas może kiedyś poczuć się zagubiony, przytłoczony albo sam na sam z bólem, którego nie potrafi wyrazić słowami. To naturalne i ludzkie. Jednak nawet w najciemniejszych momentach warto pamiętać, że „życie ma sens” — choć czasem jest to bardzo trudne do dostrzeżenia w danej chwili. Będąc w kryzysie samobójczym często czujemy się w potrzasku i nie widzimy rozwiązania. Myśli sprowadzają się do jednego: „byle przestało boleć”. To efekt przeciążonego układu nerwowego: ciało i umysł przechodzą w tryb alarmu, który zawęża uwagę, podsuwa najbardziej skrajne wyjścia i mówi, że „już nic nie pomoże”. Ten głos bywa głośny, ale nie jest jedynym. Obok bólu istnieje też potrzeba ulgi, bezpieczeństwa i bycia usłyszanym. Nie trzeba mieć „idealnych słów” ani planu rozmowy — wystarczy zdanie: „jest mi bardzo trudno”.
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom to moment, by zatrzymać się na chwilę i uświadomić sobie, jak ważne jest wsparcie i otwarta rozmowa. Wiele osób cierpi w milczeniu, bojąc się wyrazić swoje emocje lub nie wiedząc, gdzie szukać pomocy. A przecież jedna szczera rozmowa, jedno pytanie: „Jak się czujesz?” — może naprawdę uratować czyjeś życie. Mówienie o trudnościach pomaga zyskać ulgę, zrozumienie i nadzieję. Szukanie wsparcia to akt odwagi — nie oznaka słabości. Jeśli zauważysz, że ktoś bliski zmienił swoje zachowanie, wycofał się, jest smutny lub mówi o beznadziei, nie bój się zapytać, czy możesz pomóc. Doświadczając kryzysu, często unikamy kontaktów, rezygnujemy
z szukania pomocy, izolujemy się od otoczenia. Takie reakcje mogą prowadzić do braku motywacji
w kierunku działań zapobiegających kryzysowi oraz pojawienia się przekonania, że nic już nie jesteśmy w stanie zrobić. Stąd też istotnym jest, abyśmy jako społeczeństwo byli świadomi, uważni
i wyedukowani w kierunku reagowania na pewne zachowania i umieli o nich rozmawiać.
Jak rozpoznać, że ktoś potrzebuje pomocy?
* Wyraźne zmiany w nastroju i zachowaniu, takie jak izolacja, smutek, drażliwość.
* Mówienie o bezsensie życia lub chęci ucieczki od problemów.
* Problemy ze snem lub apetytem.
* Unikanie rzeczy, które kiedyś sprawiały radość.
* Kiedy smutek trwa długo i nie pozwala normalnie funkcjonować.* Kiedy myśli o śmierci stają się częstsze lub natrętne.
Jeśli zauważysz takie sygnały u siebie lub u kogoś bliskiego, nie wahaj się sięgnąć po pomoc – rozmowa to pierwszy krok do ulgi. Możesz porozmawiać z kimś zaufanym: rodzicem, nauczycielem, psychologiem lub skorzystać ze specjalistycznej infolinii.
Jeśli zauważysz takie sygnały u siebie lub u bliskiej osoby, pamiętaj, że nie jesteś sam. Zawsze możesz zwrócić się po pomoc — do rodziny, przyjaciół, nauczycieli, psychologów lub specjalistycznych linii wsparcia.
WAŻNE NUMERY TELEFONÓW W KRYZYSIE
800 702 222
Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym
800 121 212
Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
116 111
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży
116 123
Kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych
112
Telefon alarmowy w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia
Więcej przydatnych informacji o tym jak poradzić sobie w kryzysie znajdziesz na
stronie „ Życie warte jest rozmowy” www.zwjr.pl
Opracował Zespół Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Wadowicach
